Reef Aquarium : Technika

Zbiornik i hydraulika

Akwarium zostało zbudowane na zamówienie, wg własnego projektu, w firmie Aqua Medic. Wymiary zbiornika są standardowe: 150x50x60 cm. Na środku tylnej szyby został wklejony komin przelewowy oraz zostały wywiercone otwory przelewowe. Komin służy do połączenia obiegów wody akwarium i sumpa. Pojemność brutto akwarium/sumpa to odpowiednio 450 i 108 litrów.

Zbiornik został postawiony na stelażu wykonanym z zespawanych profili stalowych. Po postawieniu na nim akwarium, wstawieniu do środka sumpa oraz zainstalowaniu instalacji hydraulicznej, stelaż został obudowany tworząc szafkę dopasowaną do wystroju wnętrza (dziękuję firmie Kapart za perfekcyjne wykonanie obudowy :)).

Instalacja hydrauliczna została wykonana z elementów PVC VDL. W kominie zainstalowane są trzy przeloty: spływ, powrót i rewizja. Spływ ma średnicę wew. 32mm - woda przelewająca się przez komin trafia przez spływ do sumpa. Wraca tłoczona pompą obiegową do akwarium przez powrót o średnicy wew. 25mm. Rewizja służy jako awaryjny spływ, na wypadek zatkania spływu podstawowego, czym zapobiega przelaniu się wody przez krawędź akwarium. Średnica wew. rewizji jest taka sama jak powrotu. Na wszystkich trzech przelotach zainstalowane są zawory kulowe. Można nimi regulować przepływ wody w obiegu, lub zupełnie go zamknąć. Aby stłumić odgłos spadającej wody, spływ wyposażony jest w tzw. durso.

Na szczycie komina zainstalowany jest regulowany grzebień. Jego ustawieniem reguluje się wysokość lustra wody w akwarium. Woda wtłaczana przez pompę obiegową z sumpa do akwarium, przelewa się przez grzebień i spływa z powrotem do sumpa. Jest to obieg zamknięty.

Parująca woda obniża poziom wyłącznie w sumpie, w komorze pompy obiegowej. Są tam zainstalowane czujniki poziomu wody. Automatyczna dolewka (Aqua-Trend Shark), uruchamiana dwa razy dziennie, dba o uzupełnianie odparowanej cieczy czystą wodą z filtra RO+DI, tak by nie zmieniać poziomu zasolenia wody w obiegu.

Sump jest oddzielnym zbiornikiem zainstalowanym pod akwarium. Jego wymiary to 70x43x36 cm. Posiada on dwie komory - ogólnego przeznaczenia oraz na pompę obiegową. Do pierwszej komory spływa woda z akwarium. Tam też instaluje się wszelkie urządzenia pomocnicze. W drugiej komorze pracuje pompa obiegowa Aqua Medic Ocean Runner 3500, tłocząca wodę z powrotem do akwarium.

Dno akwarium wyklejone jest spienionym PVC, aby zabezpieczyć dno przed ew. pęknięciem dna w wyniku nacisku skały. Ze względów estetycznych także komin został wyklejony arkuszami tego samego materiału.

Oświetlenie

Akwarium oświetla lampa ATI Sunpower Dim. Obsługuje ona osiem świetlówek T5 o mocy 80W każda (razem 640W). Świetlówki zgrupowane są w dwie, niezależnie sterowane grupy. Używam świetlówek białych 10000K, aktynicznych 20000K oraz jednej purpurowej, dla podkreślenia kolorów. Lampa posiada wbudowany sterownik programowalny, który włącza grupy świetlówek o odpowiedniej porze - w sumie lampa świeci ok. 12 godzin dziennie. Sterownik lampy potrafi symulować świt i zmierzch przez płynną zmianę natężenia światła (opcja Dimmable).

Oświetlenie nocne realizowane jest za pomocą jasnych, świecących niebiesko, diód LED. Są one załączane przez komputer Skalar, który włącza światło nocne, najpierw przez 26 minut stopniowo je rozjaśniając (funkcja świtu). Na koniec dnia wykonywany jest program odwrotny, aż do symulowanie zmierzchu i włączenia oświetlenia nocnego na stałe.

Dodatkowo wykorzystuję funkcję symulacji cyklów księżyca, dostępną w multi-kontrolerze Tunze 7096.

Filtrowanie

Współczesne akwaria rafowe nie używają tradycyjnych filtrów kubełkowych, złóż zraszanych, etc. Podstawową filtrację zapewnia żywa skała (live rock - LR). Jest to wysoce porowaty materiał, sprowadzany np. z Indonezji, transportowany w stanie wilgotnym, tak by zachować jak najwięcej różnych form życia. Podczas dojrzewania akwarium w skale tej wytwarza się bardzo bogata flora bakteryjna, która - przy odpowiedniej cyrkulacji - oczyszcza wodę z szkodliwych związków azotu. Z czasem ze skały wyrasta mnóstwo życia: korale, ukwiały, glony, etc. W moim akwarium mam 76kg żywej skały i 36kg żywego piasku.

Drugim, bardzo ważnym elementem systemu filtracji jest odpieniacz białek. Oczyszcza on wodę ze związków organicznych, jeszcze zanim rozpuszczą się one w wodzie w związki azotu (NH4, NO2, NO3). Używam odpieniacza Mini Bubble King 200 w wersji DYI wykonanej przez DarkaB30 z forum nano-reef.pl. Odpieniacz zasila znakomita pompa Tunze 9420.04.

W sumpie na stałe umieszczone są węgiel aktywny oraz absorbent fosforanów.

Cyrkulacja

Obieg wody w akwarium rafowym jest niezwykle istotny. Generalna zasada mówi, że im więcej - tym lepiej.

Pompa Aqua Medic Ocean Runner 3500 pompuje wodę z sumpa z powrotem do akwarium, w obiegu zamkniętym.

Cyrkulację wewnątrz zbiornika zapewniają dodatkowe cztery pompy Tunze Turbelle Nanostream 6095. Są to wysokowydajne pompy, generujące szeroki strumień wody. Ich wydajność można regulować w zakresie od 2000 do 9600 l/h.

Pompy sterowane są przez Tunze Multicontroller 7096 - programowane przez port USB urządzenie, które zarządza pracą do ośmiu takich pomp. Potrafi płynnie sterować ich wydajnością w programach pulsacyjnym, interwałowym i sekwencyjnym lub w ich kombinacji. Dodatkowo umożliwia zaprogramowanie czasu wyłączenia pomp na czas karmienia, wykrywa zmianę oświetlenia na nocne i odpowiednio zmniejsza wydajność pomp, potrafi symulować fazy księżyca za pomocą silnej diody LED, prądy sztormowe, etc...

Suplementacja

Zwierzęta morskie zużywają rozpuszczone w wodzie mikro i makro elementy. Jedne z podstawowych elementów to wapń (Ca) i magnez (Mg), ale także stront, bar, lit, żelazo, nikiel, cynk, kobalt i inne pierwiastki śladowe. Koralowce zużywają je min. do budowy szkieletu swojego organizmu.

Suplementację wapnia oraz stabilizację twardości węglanowej zapewnia reaktor wapnia. Jest to urządzenie, które rozpuszcza wkład z węglanu wapnia. Rozpuszczony wapń dozowany jest do obiegu wody w akwarium. Używam reaktora Aqua Medic Calciumreaktor KR 1000.

Reaktor wapnia to szczelna tuba wykonana np. z akrylu, do której nasypany jest wkład węglanu wapnia. Reaktor zainstalowany jest w sumpie. Powoli przepływa przez niego woda z obiegu akwarium. Dodatkowo posiada własną, wewnętrzną pompę, która służy do mieszania wody i dwutlenku węgla (CO2) wewnątrz reaktora. Jest to niezbędne do obniżenia PH wody w samym reaktorze do poziomu 6,2 - dopiero przy takim PH węglan wapnia rozpuszcza się.

Dozowanie CO2 odbywa się z butli wysokociśnieniowej, za pomocą elektrozaworu sterowanego przez komputer Lajon 112. Komputer stale bada odczyn wody wewnątrz reaktora za pomocą sondy PH wkręconej w głowicy reaktora i odpowiednio steruje elektrozaworem, otwierając lub odcinając dopływ dwutlenku węgla do reaktora.

Reaktor zasilany jest przez bypass z głównej pompy obiegowej. Regulacja przepływu odbywa się za pomocą niewielkiego zaworu.

Dozuję też mikroelementy Grotech A + B + C + VitAmino M, czyli Stront, Magnez, Bar, Lit (A) oraz Żelazo, Mangan, Nikl, Cynk i Kobalt (B), a także pierwiastki śladowe (C) oraz witaminy i aminokwasy. Elementy te muszą być podawane wyjątkowo dokladnie i systematycznie. Dlatego dozowaniem zajmuje się automatyczny system pięciu pomp Aqua-Trend Doser One Pro.

Ogrzewanie / Chłodzenie

Temperatura wody na rafie koralowej jest stała i wynosi ok. 25 stopni Celsjusza. W akwarium temperatura waha się pomiędzy 25,0 - 25,2.

Grzałka Aqua Medic Titanium Heater 200W ogrzewa wodę, gdy temperatura spadnie zbyt nisko. Grzałka sterowane jest przez Komputer Skalar.

Gdy włączone jest oświetlenie dzienne, problemem jest zbyt wysoka temperatura wody (lampa mocno się rozgrzewa i przekazuje swoje ciepło do wody). Dlatego wtedy pracuje sześć wentylatorów GroTech Cool Breeze, schładzając wodę bezpośrednio nad kominem i wydmuchując rozgrzane powietrze między lampą a lustrem wody. Wentylatory wyłączane są na noc. Tak jak grzałką, steruje nimi komputer Skalar.

Inne

Komputer Skalar posiadający następujące funkcje:

• sterowanie temperaturą (grzanie/chłodzenie z oddzielną temperaturą dnia i nocy)
• sterowanie oświetleniem (dwie grupy światła, oświetlenie nocne z funkcją świtu oraz zmierzchu) używane przeze mnie jako dodatkowe timery
• dwa dodatkowe programowalne wyjścia
• pomiar PH oraz sterowanie dozowaniem dwutlenku węgla
• możliwość podłączenia do komputera

Początkowo Komputer Skalar kontrolował większość urządzeń w akwarium. Obecnie steruje ogrzewaniem, chłodzeniem, kontroluje odczyn PH wody w obiegu oraz okresowo włącza dolewkę wyparowanej wody. W przypadku przekroczenia dopuszczalnych parametrów uruchamia alarm.

Przygotowanie wody

Wodę do akwarium morskiego trzeba specjalnie przygotować. Absolutnie nie można użyć wody prosto z kranu. Obecnie jedyną stosowaną metodą w warunkach domowych jest użycie filtra odwróconej osmozy wraz z żywicą MB-20. Razem tworzą tzw. filtr RO+DI. Żywica wychwytuje śladowe zanieczyszczenia, które ew. pozostają w wodzie po przejściu przez filtr RO. Uzyskana w ten sposób woda jest niemal idealnie krystaliczna, pozbawiona wszelkich zanieczyszczeń, minerałów, metali ciężkich, etc.

Aby mieć pewność, że uzyskiwana woda jest wolna od wszelkich zanieczyszczeń używam miernika rozpuszczonych cząstek stałych, tzw. miernika TDS. Jest on podłączony na stałe do instalacji filtra RO+RI i pokazuje stopień zanieczyszczenia wody po filtrze RO (zwykle 2) i potem, po żywicy MD-20 (zawsze 0).

W sklepach akwarystycznych dostępnych jest wiele soli morskich, przeznaczonych specjalnie do przygotowywania wody w akwarystyce słonowodnej. Ja używam soli Instant Ocean. Wodę mieszam w 120-litrowej beczce, tak by osiągnąć odpowiedni poziom zasolenia (badam to gęstościomierzem). Co tydzień wymieniam 10% wody z obiegu akwarium na wodę z beczki.

Podstawowe parametry wody w akwarium morskim powinny być zbliżone do poniższych:

• Temperatura: 24-27 st. Celsjusza (25-26)
• Zasolenie : 1,020-1,027 (1,026)
• PH: 7,6-8,5 (7,9-8,2)
• kH: 6-10 (7-8)
• NH4: 0
• N02: 0-0,05 (0)
• NO3: 0-30 (5)
• PO4: 0-0,5 (0,01)
• Si: 0 (0)
• Ca: 300-450 (430)
• Mg: 1300-1400 (1330)

(w nawiasach wartości idealne)

Parametry wody w akwarium bada się specjalnymi testami do wody morskiej. Co najmniej raz na tydzień, czasem częściej.

Dodatkową trudnością jest utrzymanie tych parametrów na stabilnym poziomie. Zwierzęta morskie nie są przyzwyczajone do zmian. W naturze środowisko rafy koralowej jest niemal niezmienne. Dlatego wszelkie zmiany należy wprowadzać bardzo powoli. Generalnie cierpliwość jest cechą bardzo pożądaną w akwarystyce morskiej :).